عراق در حالی با همچنان با چالشهای امنیتی و سیاسی مواجه است که برخی اقدامات دولت به نخست وزیری مصطفی الکاظمی به این وضعیت دامن زده است. یکی از مباحث مطرح در این زمینه توافقات اخیر میان الکاظمی و اقلیم کردستان در قبال منطقه سنجار است.
جمعه نُهم اکتبر، پس از نشست مقامات دولت مرکزی عراق و دولت منطقه کردستان در خصوص وضعیت اداره سنجار در استان نینوی (شمال عراق) که با حضور مصطفی الکاظمی نخستوزیر و نماینده سازمان ملل برگزار شد، توافق سنجار میان دو طرف امضا شد. آنچه بر میزان ابهامات این توافقات افزوده است
از یک سو عدم حضور نمایندگان ایزدی، شبک، ترکمانی و سایر قومیتهای ساکن سنجار در این نشست است و از سوی دیگر این توافق با موافق و حمایت همه جانبه آمریکا و سازمان ملل صورت گرفت که خود ابهامی بزرگ را رقم زده است. نکته مورد تاکید مخالفان این توافق آن است که همزمان با واگذاری امور امنیتی به نیروها پیش مرگه اقلیم کردستان و دولت مرکزی بغداد، اقدام علیه حشدالشعبی در این توافق قابل توجه است. توافق مذکور دارای سه محور اصلی اداری، امنیتی و بازسازی است و طبق یکی از بندهای آن، منحصرا پلیس و دستگاههای امنیت ملی و اطلاعات، مسئولیت امنیت داخل سنجار را برعهده خواهند داشت و دیگر یگانها و گروههای مسلح با نظارت فرماندهی عملیات مشترک و الحشد الشعبی به خارج از شهر انتقال داده خواهند شد. منتقدان تاکید دارند که سوالات زیادی درباره توافق سنجار وجود دارد و یک طرح سازماندهی شده برای بازگشت پیشمرگه به سنجار و بسیاری از مناطق دیگر است. برخی تاکید دارند که توافقهای پنهان و محرمانهای میان الکاظمی و کردها در پوشش این توافق حاصل شده است و استدلال آنها این است که دولت از ارسال این توافق به پارلمان خودداری و سعی در محرمانه نگاه داشتن آن دارد. هر چند که دولتمردان عراق این توافق را اقدامی برای بازسازی سنجار و تامین رفاه و امنیت ایزدیها عنوان میکنند اما ساکنان این منطقه این اقدام را تکرار تجربهای تلخ میدانند. در سال ۲۰۱۴ در حالی داعش به عراق یورش برد که نیروهای پیشمرگه از این وضعیت سوء استفاده کرده و آواره سازی ایزدیها را رقم زدند و حتی تحرکاتی برای تغییر بافت جمعیتی این مناطق از سوی اقلیم صورت گرفت. آنچه در نهایت زمینه ساز آزادی مردم سنجار شد حضور نیروهای حشدالشعبی بود که امنیت و آرامش را بر این منطقه جاری ساختند. اکنون ساکنان و نمانیدگان این منطقه از تکرار آن روزها هراس دارند بویژه اینکه بر اساس توافق مذکور نیروهای حشدالشعبی باید این منطقه را ترک نمایند که زمینه ساز یکجانبه گرایی پیشمرگه خواهد شد. پیشمرگهای که کارنامهای ناموفق در سنجار بر جای گذاشت و همچون داعش زمینه ساز درد و رنج ساکنان این منطقه شد.
نویسنده: علی تتماج